خداوند مشتاق كیست؟

نماز شب فواید بسیار دارد از جمله فواید نماز شب می توان به فواید دنیوی و اخروی نماز شب اشاره کرد که اگر انسان این عمل مستحبی را جدی بگیرد هم می تواند به توفیقات دنیوی دست پیدا کند و هم به توفیقات اخروی نایل گردد ولی شرط لازم این مهم اهمیت دادن به نماز شب و مداومت این عمل نوارنی است .

از پیامبراكرم (ص) نقل است كه فرمودند: هر بنده‌ای كه توفیق نماز شب را پیدا كند از روی اخلاص وضو بگیرد و با نیت پاك و قلب سلیم و بدن خاشع و چشم گریان، پروردگار را بخواند، خداوند نه صف از ملائكه بی‌شمار را پشت سر او قرار می‌دهد و به عدد آنها درجات معنوی او را بالا می‌برد.

خداوند مشتاق كیست؟

خداوند متعال به یكی از صدیقین وحی نمود كه برای من بندگانی هستند كه مرا دوست می‌دارند و من هم آنها را دوست می‌دارم، آنان مشتاق من، و من هم مشتاق آنها هستم، و آنها مرا در یاد دارند و من هم به یاد آنان هستم، آنها به من نظر دارند، و من هم به آنها نظر دارم، پس اگر تو قدم جای قدم آنها بگذاری، تو را هم دوست خواهم داشت و اگر از راه آنها منحرف شوی عقوبتت خواهم نمود.

آن صدیق گفت: معبود من! نشانه آنها كه مورد توجّه تو هستند چیست؟

خطاب رسید: آنان روزها همچون چوپان مهربانی كه مواظب گوسفندان خود هست به سایه می‌نگرند و منتظر آمدن شب هستند، و همان گونه كه پرندگان هنگام غروب با شور و شوق عازم آشیانه خود می‌گردند.

اینان هم با همین حال به استقبال غروب خورشید می‌روند، پس آنگاه كه شب فرا رسید، و تاریكی همه جا را فرا گرفت، و فرش‌ها پهن و همه گرد هم جمع شدند و هر دوستی با دوست خود خلوت نمود اینان در برابر من به پای می‌ایستند و صورتهای خود را بر خاك می‌نهند، و با تلاوت آیات قرآن به مناجات و گفتگوی با من برمی‌خیزند، و نعمتهای مرا سپاس می‌گویند.

 پس آنان را می‌بینی كه گاه گریه می‌كنند، و گاه شیون سر می‌دهند، گاه آه می‌كشند، و گاه از معاصی و گناهان شكوه می‌كنند، گاه ایستاده و گاه نشسته، و گاهی در حال ركوع، و گاه در سجده هستند، و آنچه را كه به خاطر من تحمل آن می‌كنند، همه را می‌بینم، و شكوه‌هائی كه از محبت من بر لب دارند می‌شنوم.

اولین چیزی كه به آنها عطا كنم سه چیز است یكی اینكه نور خودم را در دلهای آنها بیفكنم در نتیجه همانگونه كه من از آنها آگاهم، آنها نیز از من با خبر خواهند بود، دوم اینكه اگر آسمانها و زمینها و آنچه را كه در این میان هستند در میزان آنها ببینم باز آن را كم خواهم دانست، سوم رو سوی آنها می‌كنم، و آیا اگر كسی من رو سوی او آورم، احدی می‌تواند بداند كه چه به او عطا خواهم نمود. (اسرار الطلوة، حاج میرزا ملكی تبریزی، ص 455)

نماز شب یا تحصیل علم

استاد بزرگ اخلاق، مرحوم ملكی تبریزی می‌فرماید: بعضى از مردم هستند كه شیطان از سمت راست[76] بر آنها وارد مى‏شود و آنها را به خیال اینكه مطالعه از شب زنده دارى افضل است از این فضیلت عظمى باز می‌دارد و این چیزى جز غرور و فریب نیست.

 زیرا نماز شب یكی از مهمات در راه تهذیب نفس كه واجب عینی است می‌باشد ولی تحصیل علم واجب كفایی است. مؤمن، نماز شب را در راه تحصیل علم از مطالعه كار سازتر مى‏بیند.

همانگونه كه در بعضى از روایات به این مطلب تصریح شده است که علم به كثرت تعلم و مطالعه نیست، بلكه علم نورى است كه خدا در دل هر یك از بندگان خود كه بخواهد مى‏افكند و شب زنده‏دارى و مناجات در شب، دل را نورانى مى‏گرداند و باعث ثبات نور در دل مؤمن مى‏شود.

علت ارادت شهید مطهری به میرزا علی آقا شیرازی

مرحوم آیت الله میرزا علی آقا شیرازی«ره» که از علمای وارسته اصفهان بود، زمانی به قم آمده بود و به دلیل ارادتی که شهید آیت الله مطهری«ره»به ایشان داشت، میهمان او بود.

 یك شب تعدادی از فضلا به دیدن آقای شیرازی آمده بودند و جلسه آنان تا حدود نیمه شب طول کشید و آقای شیرازی دیرتر از هر شب خوابید. همین موضوع توفیق تهجّد و نماز شب را از آیت الله شیرازی«ره» سلب کرد و موجب شد آن مرد الهی، هنگام اذان صبح از خواب بیدار شود.

 نقل می‌کنند آیت الله شیرازی«ره» به‌ قدری از این اتّفاق متأثّر شده بود و گریه و زاری کرده بود که گوئی فرزند ایشان فوت شده است.

 بعد گفته بود من شانزده هفده ساله بودم که یک شب برای نماز شب بیدار نشدم، آن روز تا شب گریه می‌کردم و شب گذشته آن حادثه تکرار شد.

در نماز شب است که انسان توفیق راز و نیاز با خداوند تبارک و تعالی و نجوای عاشقانه با او را پیدا می‌کند و می‌تواند از جاذبه‌های عالم ملكوت برای سیر عرفانی خود استفاده نماید. دل سالک در اثر خواندن نماز شب، مهیّای پذیرایی از صاحب اصلی خود یعنی خدای مهربان می‌شود.

 به عبارت روشن‌تر، نماز شب، دل آدمی را از رذائلی که جایگاه حضرت رحمان«جلّ و علا» را غصب کرده‌اند، می‌زداید و نور خدای سبحان را در آن جلوه‌گر می‌کند.

بنابراین سیر و سلوک بدون نماز شب، سالک را به مقصد نمی‌رساند. امام حسن عسکری«سلام الله علیه» می‌فرمایند:

«إِنَّ الْوُصُولَ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سَفَرٌ لَا یُدْرَكُ إِلَّا بِامْتِطَاء اللَّیْل   (2)

کسب دنیا و آخرت با نماز شب

رسول خدا محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله درباره آثار دنیوی، برزخی و اخروی نماز شب فرمودند:

آثار دنیوی و برزخی:

«نماز شب، موجب رضایت پروردگار، مهر و محبت ملائکه و فرشتگان، سنت و روش پیامبران، نور شناخت و معرفت، اصل و پایه و ریشه ایمان، راحتی بدن و جسم، بغض و ناراحتی شیطان، اسلحه مؤمن در برابر دشمنان، اجابت دعا، قبول اعمال، برکت رزق و روزی، شفیع بین نماز شب خوان و قابض الارواح و عزرائیل، نور و چراغ در قبر، فرش در زیر پای نماز شب خوان در قبر، جواب نکیر و منکر و انیس و مونس انسان، اثر نماز شب خوان در قبر تا قیامت می باشد».

آثار اخروی: «و هنگامی که قیامت بر پا شود، نماز شب به صورت سایه ای در بالای سر نماز شب خوان قرار می گیرد و تاج روی سر او و لباسی برای بدنش می باشد.

(در آنجا که همه لخت و عریان می باشند)، نوری است در پیش پای او، پرده و حایلی است بین او و آتش، حجت و دلیلی است برای مؤمن در پیشگاه خداوند، مایه سنگینی اعمال او در میزان اعمال است، سبب جواز عبور نماز شب خوان از پل صراط، کلیدی برای باز کردن درب بهشت و…» (3)

تاك خویش از گریه هاى نیمه شب سیرآب دار                           كز درون او شعاع آفتاب آید برون

ذرّه اى بى مایه اى ترسم كه ناپیدا شوى                          پخته تر كن خویش را تا آفتاب آید برون

در گذر از خاك و خود را پیكر خاكى مگیر                          چاك اگر در سینه ریزى ، ماهتاب آید برون

گر به روى تو حریم خویش را در بسته اند                       سر به سنگ آستان زن ، لعل ناب آید برون

اقبال

پی نوشت ها :

1.     سپس از پیش رو و از پشت سر، و از طرف راست و از طرف چپ آنها، به سراغشان مى‏روم و بیشتر آنها را شكرگزار نخواهى یافت!»(الأعراف : 17)

2.     بحارالانوار، ج 75، ص 380

3.     ارشاد القلوب ص 316